Basen Morza Śródziemnego obfituje w przepiękne rajskie wyspy i wysepki. Szczególnie interesujące są zwłaszcza włoskie Sardynia i Sycylia, które co roku przeżywają prawdziwe oblężenie zwłaszcza wśród turystów z głębi Europy. Którą z nich jednak wybrać i która będzie najlepsza na wymarzone słoneczne wakacje?
Sardynia kontra Sycylia
Zarówno Sardynia, jak i Sycylia to dwie bardzo podobne i jednocześnie zgoła różne wyspy. I chociaż oczywiście obie z każdej strony otoczone są cudownym i pięknym morzem, a sami ich mieszkańcy to pełnokrwiści włosi to zauważyć można, że każda z nich posiada swój odmienny urok. Obie wyspy mają niemal identyczną wielkość, chociaż różnią się znacząco w liczbie ich mieszkańców. To właśnie na Sycylii jest ich niemal czterokrotnie więcej, wyróżnia się ona również w ilości urokliwych rybackich wiosek, przy czym Sardynia słynie znacznie bardziej z białych niesamowitych plaż.
Biorąc pod uwagę spektakularne widoki rozciągające się z każdej strony Sycylii i Sardynii to wyspy są niemal identyczne. Podobnie jest również w przypadku wspaniałej włoskiej kuchni i wina. Zaskakująco podobne są również stolice obu wysp. Przy czym Palermo będące miastem stołecznym Sycylii jest o wiele bardziej chaotyczne, a Cagliari na Sardynii często określane jest mianem modnego. Oba miasta łączy jednak tempo życia mieszkańców, wspaniała architektura, kręte brukowane uliczki i cudowne zalesione bulwary.
Sardynia i Sycylia – najpiękniejsze plaże
Chociaż ciężko jest sklasyfikować piękno, szczególnie jeśli chodzi o naturalnie powstałe plaże czy morze to zarówno Sardynia, jak i Sycylia nie mają sobie równych. Pełne są trudnodostępnych zatoczek, niewielkich okolicznych wysepek i kameralnych plaż, chociaż można bez trudu odnaleźć tu pełnoprawne kurorty. Obie wyspy są niezrównane dla miłośników wszelkiego rodzaju sportów wodnych, nie brakuje tu ani wiatru czy dna morskiego do nurkowania, ani piaszczystych plaż. O miano najpiękniejszych piasków walczą więc zaciekle Spiaggia dei Conigli położona na wyspie Lampedusa należąca do sycylijskiej prowincji Agrigento i La Pelosa w sardyńskiej prowincji Sassari. Ta pierwsza to jedna z najpopularniejszych włoskich plaż w regionie Morza Śródziemnego, która dodatkowo co roku staje się lęgowiskiem żółwi morskich. La Pelosa natomiast nie ustępuje swej rywalce znacząco w ilości odwiedzanych ją turystów, przy czym zachwyca wspaniałym widokiem na znajdujące się w pobliżu wybrzeże Asinara.
Pozostałe plaże tych wysp również zasługują na uwagę. Wśród najpopularniejszych na wakacje na Sardynii warto, jest wybrać plaże, którym nie towarzyszą wyłącznie wspaniałe okoliczności przyrody, ale również cień dawnej historycznej krainy. Znajdują się tu bowiem wiele dziewiczych i ciągnących się na długości wielu kilometrów piaszczystych nabrzeżnych enklaw a wśród nich słynne plaże Villasimius i Ogliastra, które niejednokrotnie zaskakują fascynującymi trasami trekkingowymi plączącymi się po okolicznych jaskiniach i zatokach. Nie mniej znane są piaski w prowincji Alghero i oczywiście słynny już półwysep Sinis. Wszystkie one mają swoje niepowtarzalne cechy, drobne szczegóły, które wyróżniają je na tle innych. Na szczególną uwagę zasługują też te zakątki wyspy, które nie są tak popularne, a częściej znane wyłącznie dla lokalnej społeczności.
Plaże południowej Sardynii są jednymi z najchętniej odwiedzanych. Obejmują wybrzeże od Teulada i plaż Domus de Maria, poprzez plaże Puli i Cagliari aż po Sarrabus. Wśród plaż południowo-zachodniej części wyspy prym wiedzie zawłaszcza Sulcis-Iglesiente w Carbonia Iglesias, które otoczone są dawnymi miejscami wydobywczymi. Do grona tych wyjątkowych miejsc należą też dwie okoliczne wyspy Sant’Antioco i San Pietro. Obszarem o najbardziej dziewiczym i nieskażonym przyrodniczo wyglądzie jest zwłaszcza wybrzeże Costa Verde. Ten zupełnie odmienny od pozostałych skrawek Sardynii wyróżnia się obecnością wysokich piaszczystych wydm i niczym niezmąconych krajobrazach. Plaże Oristano i Ogliastra są natomiast naprawdę fascynujące dzięki swej dzikiej naturze i skalistym wybrzeżu należą do jednych z popularniejszych na wyspie. Cała Sardynia to tak naprawdę 1897 km wybrzeża, które co chwilę zaskakuje czymś zupełnie odmiennym, od połaci piasku, po śródziemnomorskie zarośla, wysokie klify i zatoczki. To niewątpliwy raj dla miłośników morza, a lokalne plaże mienią się od różnobarwnego piasku od różowego aż po śnieżnobiały.
Wybierając wakacje na Sycylii, należy pamiętać, że jest tu o połowę mniej wybrzeża, chociaż gęstość lokalnych plaż jest zdecydowanie większa. Na tym obszarze znaleźć ich można ponad 100, każdą o różnorodnych cechach, jest to bowiem jeden z najbardziej zróżnicowanych pasm nabrzeżnych w basenie Morza Śródziemnego. Prócz poszarpanego lądu, ukrytych zatoczek i niedostępnych plaż są tu też kamieniste i dostępne wyłącznie od strony morza jaskinie. Większość sycylijskich plaż koncentruje się na wschód od Trapani i na północ od Syrakuz charakteryzując się wyjątkowo drobnym i białym piaskiem. Te złote i żwirowe są raczej na terenach Cefalu, Agrigento i Ragusa. W rejonie od Mesyny wzdłuż północnego wybrzeża są natomiast z wyjątkowym szarym żwirem, który nadaje im niespotykanego koloru. O wiele bardziej intensywne jest jednak wybrzeże na północ od Katanii gdzie dzięki wulkanicznemu pochodzeniu plaże, nabierają ciemnoszarego wyglądu.
Kultura i tradycje włoskich wysp
Włochy znane są na całym świecie jako dom artystów, malarzy, pisarzy, poetów, architektów i rzeźbiarzy dając dumę swemu narodowi i rozsławiając go. To kraj o bogatej i wielowiekowej historii, który swe początki zawdzięcza szczególnie dawnym rodom i dynastiom, a dzięki obecności na tych terenach cesarstwa Rzymian i Etrusków mógł bez przeszkód rozwijać się i doskonalić. Zwłaszcza sztuka i polityka były we Włoszech ściśle powiązane, a dzięki nadejściu renesansu artyści mogli nadal wieść prym wśród narodów Europy. W międzyczasie liczne włoskie regiony rozwijały się niezależnie od siebie i tworzyły własne ośrodki polityczne i kulturalne w tym również Sardynia i Sycylia.
Wśród wielu różnic kultury i tradycji włoskich wysp Sardynia wyróżnia się szczególnie za sprawą tutejszej muzyki. Zarówno śpiewana, jak i instrumentalna sięga swymi korzeniami blisko 3000 lat wstecz, przedstawiając jednocześnie konkretne sceny z dawnego życia mieszkańców. Jednym z charakterystycznych elementów wyspy jest lokalny taniec ballu tundu, któremu przygrywa tradycyjny instrument launeddas wykonany z trzciny. Wartymi uwagi są również tutejsze tradycyjne stroje ludowe, które kolorem i różnorodnością a często również kształtem stanowią przejaw lokalnej świadomości.
Wszystkie to obrzędy przejawiają się szczególnie podczas różnego rodzaju festiwali i świąt kościelnych. To szczególnie istotne momenty w roku wśród wyspiarzy, których świętowanie przedłuża się często do nawet kilku dni, angażując całą lokalną społeczność. Towarzyszą im przy tym specjalnie robione na te okazje słodycze oraz przyjęcia z tradycyjnymi potrawami. Najbardziej znane i cieszące się największą popularnością są zwłaszcza Farradda di li candereri i Sardyńska Kawalkada w Sasari, Sant’Efisio w Cagliari, Festiwal Odkupiciela w Nuoro, Sa Sartiglia w Oristano, San Gavino w Porto Torres, czy San Michele w Algero. Jednak obchodami, które swym zasięgiem obejmują niemal całą Sardynię, są obrzędy Wielkiego Tygodnia.
Sycylia postrzegana jest często jako najbardziej zróżnicowany pod względem charakteru region Włoch. Sami mieszkańcy są bardzo rodzinni, ceniąc sobie honor i szacunek w stosunku do kobiet, istotna jest również ich mała ojczyzna, czując często odrębność od reszty kontynentalnego kraju. Podstawą lokalnych tradycji są ustne opowiadania obejmujące bajki i łamańce językowe często kończące się morałem. Podobnie jak w całych Włoszech i tu ogromne znaczenie mają katolickie święta, a do najhuczniej obchodzonych należą, np. Święto Sant’Agata, Santa Rosalia w Palermo, Santa Lucia w Syrakuz, procesja Tajemnic w Trapani oraz żywa procesja męki w Marsali. Wśród świąt świeckich szczególne miejsce zajmuje głównie karnawał.
Tradycyjne potrawy, aromaty i smaki
Kuchnia Sardynii jest pełna wielu wpływów, które nadały jej niepowtarzalny i zróżnicowany styl różniący się znacząco od typowej włoskich kuchni. Opiera się jednak podobnie jak w przypadku kuchni sycylijskiej na prostych, lokalnych i świeżych składnikach. Wywodzi się z ubogiej pasterskiej, chłopskiej i żeglarskiej kuchni w zależności od regionu różniąc się często samą nazwą, ale częściej zastosowaniem składników. Wśród najpopularniejszych sardyńskich produktów wyróżniają się szczególnie wszelkiego rodzaju wyroby wędliniarskie od szynek z dzika po wieprzowe kiełbasy, a także oliwki, grzyby i owoce morza. Sztandarowe potrawy to, np. malloreddus, culurgiones z Ogliastry, pane frattau, fregula czy zupa Gallura a przede wszystkim pieczyste.
Podobnie jak w większości kuchni i na Sardynii podstawę stanowi chleb. Różne tradycyjne techniki obróbki i wyrastania ciasta przekładają się na wiele różnego rodzaju pieczywa w tym najpopularniejszego chleba Pane carasau z Barbagii, okrągłego z pszenicy durum czy pani pintau z Ogliastra. Sardynia ze względu na tradycje pasterskie obfituje również w różnego rodzaju produkty przetwórstwa mlecznego w tym oczywiście sery. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych niemal na całym świecie jest pecorino, ale równie pyszne są też lokalne Fiore Sardo, Pecorino Sardo i Pecorino Romano.
Kuchnia Sycylijska to przede wszystkim świeże produkty w tym znakomite owoce cytrusowe. Stoją one na straży nie tylko kuchni włoskiej, ale i szerzej pojętej kuchni śródziemnomorskiej. W żadnej kuchni na wyspie nie brakuje nigdy świeżej oliwy z oliwek, pistacji, pomidorów i migdałów. Wśród najpopularniejszych potraw z warzyw najbardziej znaną jest caponata, a z dodatkiem owoców morza szczególnie różnego rodzaju pasty. Podobnie jak Sardynia i tu odnaleźć można wiele wpływów w tym również arabskich, które przejawiają się, np. w daniu zwanym cassata, ale i popularnej granicie. Miłośnicy słodkości docenią z pewnością sycylijskie cannoli składające się ze smażonego wafla wypełnionego ricottą, kandyzowanymi owocami i często czekoladą.
Włoskie wyspy winem płynące
Jak dowodzą odkrycia archeologiczne z terenów Sardynii, uprawa winorośli sięga na wyspie czasów cywilizacji nuragijskiej. Kontynuowana później przez Rzymian do dziś jest włoską chlubą Morza Śródziemnego. Wśród win czerwonych najznakomitsze trunki to Cannonau, Monica, Carignano del Sulcis i Giro a wśród białych Vermentino di Gallura, Malvasia di Bosa, Nasco czy też Nuragus Cagliari. Na wyspie produkowana jest również Brendy znana jako Filu’e ferru lub Abbardente, a wśród likierów na szczególną uwagę zasługuje Mirto i Villacidro.
Powierzchnia winnic na Sycylii obejmuje aż 103 000 ha, będąc jednocześnie głęboko osadzonym w tradycji winiarskiej regionem Włoch. Zwiedzanie winnicy w Sycylii, to jedna z piękniejszych atrakcji. To właśnie tu rodzą się wina o długiej historii w tym jedno z najpopularniejszych Marsala, czy też deserowe Passito di Pantelleria oraz Malvasia delle Lipari. Rozsławiły one nie tylko samą wyspę, ale i szczepy winorośli, z jakich są produkowane jak, np. Grillo, Catarratto, Inzolia czy Malvasia. Na Sycylii szczególną popularnością cieszą się też różnego rodzaju rzemieślnicze likiery produkowane często z ekologicznych produktów. Do najczęściej wybieranych należą te cytrynowe, cynamonowe, pistacjowe czy migdałowe.
Sardynia, czy Sycylia?
Wakacje będące synonimem relaksu i beztroski dla wielu łączą się nieodzownie z plażą, morzem i słońcem. Zarówno Sardynia, jak i Sycylia w zupełności pokrywają się z tą wizją. Obie wyspy z naturalistycznego punktu widzenia są do siebie tak bardzo podobne i jednocześnie zgoła różne, że trudno jest jednoznacznie wyłonić spośród nich zwycięzcę. Mają one różne krajobrazy od morza po góry, od jaskiń po wiejskie ścieżki, od sycylijskich gajów cytrusowych po sardyńskie winnice. Podsumowując, naprawdę ciężko jest wybrać, która z włoskich wysp jest najpiękniejszą, czy też najciekawszą. Obie warte są odwiedzenia, co możliwe jest nawet podczas jednych wakacji za sprawą bogatej oferty promów łączących obie te urokliwe włoskie wyspy.