Kartuzy są miastem położonym w centrum Pojezierza Kaszubskiego. Otoczone czterema jeziorami : Klasztornym Małym, Klasztornym Dużym, Karczemnym i Mielenkiem co roku przyciąga wielu turystów. Miejscowość zachwyca bogactwem zieleni i bukowym Gajem Świętopełka, który jest wspaniałą trasą do pieszych wycieczek. W przeszłości aleją tą przechadzali się mnisi i kontemplowali. Do dzisiaj ścieżka nosi nazwę Alei Filozofów. Kartuzy zamieszkiwane są przez Kaszubów.
Głównym zajęciem mieszkańców jest rybołówstwo morskie i jeziorne, bursztynnictwo, garncarstwo, uprawa roli i hodowla zwierząt. Kartuzi zostali sprowadzeni na Kaszuby z Czeskiej Pragi w 1381 roku. Od nich wywodzi się nazwa miejscowości. Kartuzi byli bardzo specyficznym zakonem. Wiedli skromne, samotne życie w eremach i bezwzględnie przestrzegali ścisłej reguły milczenia. Ich rozmowy ograniczały się jedynie do codziennego pozdrowienia „memento Mori” ,czyli –pamiętaj o śmierci. Prawdopodobnie dlatego wybudowany przez nich kościół ma dach w kształcie wieka od trumny.
Zabytki Kartuz
Najwspanialszym zabytkiem jest tu kościół z przełomu czternastego i piętnastego wieku, który posiada dach w kształcie trumny. Do kościoła należą także zabudowania klasztorne składające się z czterech eremów. We wnętrzu kościoła znajdują się organy z siedemnastego wieku z nietypowymi zdobieniami, przypominającymi o śmierci i o przemijaniu. Obok kościoła zachował się fragment krużganku, refektarz i erem. Między Kartuzami a Kościerzyną rozciąga się najpiękniejszy fragment Kaszub nazywany Szwajcarią Kaszubską. Swoją nazwę zawdzięcza przepięknym jeziorom i urozmaiconej rzeźbie terenu. Ze względu na te walory cały obszar został objęty ochroną Kaszubskiego Parku Krajobrazowego.
W Kartuzach działa również Muzeum Kaszubskie z bogatymi zbiorami etnograficznymi. Wystawy podzielone są tematycznie i przedstawiają typowe narzędzia jakimi posługiwali się rolnicy, rybacy, garncarze. Można zobaczyć jak wyglądała typowa kaszubska izba i jak była wyposażona Kaszuby to bardzo atrakcyjny region pod wieloma wzglądami. Przez Kartuzy przebiega kilka szlaków turystycznych pieszych i rowerowych. Dla turystów potrzebujących większej dawki adrenaliny ciekawą propozycją jest pokonanie szlaku kajakowego. Emocji na pewno nie zabraknie.
Przy kartuskiej Promenadzie stoi Pomnik Rybaka, który ma przypominać o zakonnikach, którzy zajmowali się również rybołówstwem. Rybak wykonany jest z brązu i ubrany w typowy dla tego zawodu strój. Odwiedzając Kartuzy koniecznie trzeba zobaczyć zabytkową część miejscowości, ulicę Jeziorną. W dobrym stanie zachowały się tutaj stare kamienice z dziewiętnastego i dwudziestego wieku. Cała zabudowa wygląda bardzo ciekawie i przypomina dawne czasy Kartuz. W sezonie letnim największą atrakcją dla turystów są oczywiście piękne jeziora, doskonałe miejsce do uprawiania sportów wodnych, wędkowania czy żeglowania. Jesień na Kaszubach to przepiękne kolory od żółci po wszystkie odcienie brązu i czerwieni. Ten okres najbardziej przyciąga fotografów i osoby poszukujące ciszy i spokoju w pięknym otoczeniu. Noclegów zarówno w samych Kartuzach jak i w sąsiednich miejscowościach jest naprawdę sporo. Ceny nie są wygórowane a standard całkiem przyzwoity. Tutejsza regionalna kuchnia to prawdziwa skarbnica przysmaków. Kartuzy jak i całe Kaszuby to region wyjątkowo piękny i interesujący. Zarówno pasjonaci historii jak i turyści znajdą tutaj coś dla siebie.